5 Hafta sürecek seminer dizisinin “Din, (B)ilim ve Modern Bilim – Genel Çerçeve” konulu ilk oturumu Doç. Dr. Abdullah Demir’in sunumuyla 20 Şubat Perşembe günü gerçekleştirildi.

YouTube kanalımızdan izleyebileceğiniz sunumda;

• Din, bilim ve felsefe arasındaki ilişki tartışıldı; bu alanların tarihsel gelişimine ve modern çağdaki mevcut durumlarına odaklanıldı.
• Aklın önemine, dine ve tarihte peygamberlerin rolüne değinildi.
• Bilimsel devrim anlatılırken aynı zamanda Ortaçağ kavramına ve kimyanın, fiziğin ve simyanın kökenlerine değinildi.
• Ayrıca bilim, din ve evrim arasındaki karmaşık ilişki, yeni bir felsefi dile duyulan ihtiyaç ve postmodern dünyada gerçeği bulmanın zorlukları da ele alındı.

https://youtube.com/live/8N8dd14vCNs

ÖZET TRANSKRİPT

Modernizmde Din ve Bilim

Konuşmacı, modern çağda din ve bilim arasındaki ilişkiye odaklandı. Sekülerleşme, rasyonalizasyon ve bireyselleşme de dahil olmak üzere modernizmin çeşitli özelliklerine değindi. Ayrıca doğruya ulaşmanın tek yolunun akıl olmadığını ve her doğrunun da makul olma zorunluluğunun olmayacağını, dinin, aklı muhatap aldığını, akıl olmazsa kişinin dinen sorumlu olmayacağını ve imanın büyük bir sıçrama” olduğunu belirtti. “Yaşanan olumsuzluklar “din” kaynaklı değil; dinin anlaşılma biçimi ve insan üretimi olan “din anlayışı” üzerinden gerçekleşmiş olduğudur. Çatışmanın temelde “din-bilim” ikilemi değil, olsa olsa “din anlayışı-bilim anlayışı” şeklindeki bir ilişki üzerinden gerçekleşmiş” olduğunu da dile getirdi.

Peygamberler, Orta Çağ ve Bilim İlişkisi

Konuşmacı ilk peygamber ve insan olarak Hz. Adem’e odaklandı. Hz. İbrahim, Hz. Musa, Hz. Davud ve Hz. İsa da dahil olmak üzere çeşitli peygamberlerden ve onların öneminden bahsetti. Konuşma, daha sonra Ortaçağ kavramının içeriği ile bu dönemde din ve bilim arasındaki ilişkinin nasıl bir yol izlediğine dikkat çekti. Ayrıca bu dönem içinde yeralan; Peygamberimize, asrısaadete, son dinin diğer ilahi dinlerden farklarına ve müslümanların yaklaşık 800 yıllık öncü dönemine vurgu yaptı.

Bilimsel Devrimin Kökleri Keşfedilmek

Konuşmada, Antik Yunan düşüncesinden modern bilimsel metodolojilere geçiş üzerine yoğunlaşılarak gözlemin, deneyin ve çıkarımın önemi vurgulandı. Ayrıca Bacon, Galileo, Kepler, Descartes ve Isaac Newton’un çalışmalarına da değinildi ve bilimsel yönteme katkıları belirtildi. Doğal dünyayı anlamanın ve bilgiyi bir araç olarak kullanmanın önemi vurgulanırken, ‘güç’ kavramı üzerinde duruldu. Devamında Newton’un felsefi yazılarına ve Tanrı’nın evrendeki rolü hakkındaki görüşlerine atıfta bulunuldu.

16. Yüzyılda Felsefe, Bilim ve Varlık

16. yüzyılda İslam dünyasında varlığa bütünlüklü bakıldığını ancak Batıda ise aşamalı bir varlık daralması yaşandığını dile getirdi. “Bir şeyleri nasıl nesnemiz kılarız ve ona tahakküm ederiz?” düşüncesinden hareketle zaman içinde ayni olandan zihni olana kayıldı. Bu da sınırlılıklara erişince lisani olan öne çıkmaya başladı. Ayrıca zihni ve lisani olanın kesişiminde Frege’nin yer aldığını da kısaca belirtti.

Din ve Bilim İlişkisi

Din ve bilim arasındaki ilişkiyi, hangi din hangi bilim? sorusunun önemine değindi. Ancak nihai kertede bu konuyu İslam Dini bağlamında anlamanın önemini vurguladı. Ayrıca Hz. Muhammed (sav)’in  Allah’tan aldığı vahye atıfta bulunan “sadık haber” kavramına da değindi. Dinin sınırlarını ve kurallarını anlamada mantığın önemini, hem dünyada hem de ahirette mutluluğu elde etmek için bilginin önemini vurguladı.

Bilim ve Din: Uzlaşma, Yasalılık ve Tamamlayıcılık

Konuşmada, bilim ve din arasındaki ilişkinin çeşitli yönleri ve bunları değerlendirmek için farklı yaklaşımlara odaklanıldı. Tamamlayıcılığın önemini vurgulayarak, bilim ve dinin aynı gerçekliğin iki farklı yüzü olduğunu ifade edildi. Ayrıca Kuran’ın evreni açıklamadaki rolüne de değinilerek, ayrıntılı bir fiziksel açıklamadan ziyade genel bazı bilgiler verildi. Dini metinlerden gelen metafizik prensiplerden bir fizik çerçeve oluşturmak için yararlanılabileceği de dile getirildi.

Evrim, Din ve Nüans İhtiyacı

Konuşmada din, bilim ve evrim arasındaki karmaşık ilişkiyede yer verildi. Konuşmacı, bu konuları tartışırken yeni ve daha itinalı bir dile duyulan ihtiyacı vurguladı. Evrim açıklamasını daha iyi anlamak ve sağlıklı cevaplar verebilmek için uzun vadeli, disiplinlerarası çalışmanın önemine dikkat çekti. Konuşmacı ayrıca din ve bilim hakkında bazı felsefi ifadeleri de eleştirerek, ontolojik birliğe ve epistemolojik çoğulluğa imkân veren daha bütünleşik bir yaklaşımın gerekliliğini dile getirdi.

Bilim, Din ve İlerleme Tartışıldı

Tartışma bilim, din ve ilerleme arasındaki ilişkiye odaklanmaktadır. Batılı bilimsel teorilerin eleştirel olmayan bir şekilde kabul edilmesi konusundaki endişelerini dile getiren Demir, Müslümanların psikoloji ve sosyoloji gibi alanlarda kendi yaklaşımlarını geliştirmeleri ve etik sınırları korumaları gerektiğini vurguladı.

Felsefenin Rolü ve Postmodern Meydan Okumaları

Konuşmacı, felsefenin seyrine de odaklandı ve özellikle din ile bilim arasında itinali bir dilin kurulmasının sağlanabileceğini de ifade etti.